Część dłużników przygotowując się do egzekucji komorniczej ukrywa majątek obdarowując posiadanym mieniem dzieci, rodziców i inne bliskie osoby. Efektem tych zabiegów jest postanowienie o bezskuteczności egzekucji komorniczej, z czego dłużnicy nie kryją zadowolenia a wręcz są dumni ze swojej zapobiegliwości i przebiegłości. Jeżeli jednak cwany dłużnik spotka na swej drodze zdeterminowanego wierzyciela, który zna swoje uprawnienia, może nie tylko stracić majątek ale także i wolność…
Co zatem powinien zrobić wierzyciel, aby odzyskać pieniądze od nieuczciwego dłużnika?
W pierwszej kolejności ustalić:
- jakie składniki majątkowe zostały rozdysponowane przez dłużnika,
- kiedy i na rzecz kogo nastąpiło przekazanie,
- jakie czynności cywilnoprawne zostały dokonane w celu ukrycia majątku np. umowa darowizny, fikcyjna sprzedaż, przeniesienie majątku do kontrolowanej przez dłużnika spółki kapitałowej.
Jak przeprowadzić te ustalenia?
- poprzez firmę windykacyjną lub agencję detektywistyczną,
- przy pomocy sądowego wyjawienia majątku (aczkolwiek trudno spodziewać że dłużnik w toku tego postępowania dobrowolnie wyjawi jakie czynności cywilnoprawne wykonał w ostatnich latach, poza tym samo postępowanie sądowe w tym zakresie bywa czasochłonne).
Uzyskane informacje pozwalają na podjęcie kolejnych działań:
- skarga pauliańska (art. 527 k.c), której założeniem jest unieważnienie dokonanych przez dłużnika czynności, koniecznie powinna być poprzedzona zabezpieczeniem majątku np. poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej lub zakazu zbywania i obciążania nieruchomości,
- zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przez dłużnika przestępstwa – z reguły dotyczy art. 300 kodeksu karnego. Samo postępowanie karne warto również wykorzystać do zebrania dodatkowych dowodów, które można spożytkować w trakcie postępowania sądowego związanego ze skargą pauliańską.
Jakie są koszty powyższych czynności?
- ustalenia majątkowe – opłata za sądowe wyjawienie majątku wynosi 40 zł. natomiast koszt ustaleń majątkowych poprzez firmę windykacyjną uzależniony jest od zakresu oczekiwanych informacji i najczęściej mieści się w przedziale 300 – 600 zł.,
- opłata sądowa związana ze skargą pauliańską – 5% wartości sporu,
- złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i uczestnictwo w procesie karnym – 0 zł.
Paradoksalnie sytuacja, gdy dłużnik ukrył majątek może zwiększyć prawdopodobieństwo odzyskania należności, bowiem sporo wierzycieli po umorzeniu sprawy przez komornika nie wykazuje dalszej inicjatywy w dochodzeniu należności. W związku z tym, tylko ci wierzyciele, którzy udaremnią skutki podjętych przez dłużnika działań mogą skutecznie kontynuować egzekucję. Ponadto zakres osób zobowiązanych do zapłaty może poszerzyć się o osoby, które pomagały dłużnikowi w ukryciu mienia, a ewentualne sankcje karne dodatkowo motywują do zapłaty długu.
Opublikowany artykuł nie stanowi porady ani opinii prawnej.
Witold Mleczko
Artykuły, które warto przeczytać: