Czy można obciążyć dłużnika kosztami windykacji?

Windykacja na koszt dłużnika.

W internecie znajdziemy zatrzęsienie ofert windykacji wspartych powyższym hasłem. Działa ono na wierzycieli jak magnes, bo któż by nie chciał skorzystać z usługi, za którą się nie płaci. Jednak dotychczas nie spotkaliśmy się z umową, w której windykator gwarantowałby, że wierzyciel nic nie zapłaci za odzyskanie wierzytelności.

Windykacja bez kosztów – czy to możliwe.

W naszym artykule przeczytasz to, o czym windykatorzy niechętnie mówią przyjmując zlecenie.
Zacznijmy od tego, że tzw. windykacja na koszt dłużnika dotyczy wierzytelności wynikających z transakcji handlowych, dokonanych pomiędzy przedsiębiorcami. Na podstawie art. 10 ustawy z 8 marca 2013 o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych Akt prawny (sejm.gov.pl) wierzyciel może obciążyć dłużnika rekompensatą za koszty odzyskania należności w kwocie:
40 euro – gdy należność nie przekracza 5000 złotych;
70 euro – gdy należność jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
100 euro – gdy należność jest równa lub wyższa od 50 000 złotych
O ile w przypadku sztywno określonych stawek wszystko jest jasne, to wątpliwości pojawiają się w interpretacji dalszej części artykułu 10 ust. 2 ustawy, wedle którego oprócz kwoty określonej w euro, wierzycielowi przysługuje zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających rekompensaty określone w euro.
W związku z tym powstaje pytanie, czy prowizja zapłacona windykatorowi jest właśnie takim kosztem w uzasadnionej wysokości, który dłużnik z automatu musi zapłacić wierzycielowi? Firmy windykacyjne oczywiście życzyłyby sobie, aby faktycznie tak było, a jak jest w rzeczywistości?

Obciążenie dłużnika kosztami windykacji – w praktyce.

Oto historia z życia wzięta jednego z naszych nowych klientów, korzystającego wcześniej z windykacji, za którą miał zapłacić dłużnik…

Zawarłem z firmą umowę na windykację kwoty 90 000 zł. Prowizję ustaliliśmy na 12%, nawet się nie targowałem, bo przecież i tak za wszystko zapłacić miał dłużnik. Po dwóch miesiącach dłużnik wpłacił mi 90000 zł – czyli należność główną. Następnego dnia otrzymałem od windykatora fakturę do zapłaty tytułem prowizji 10800 zł. Do faktury dołączono wzór noty obciążeniowej na kwotę 10800 zł, którą to zgodnie z instrukcją wysłałem do dłużnika. Niestety dłużnik nie raczył zapłacić noty, skontaktowałem się zatem z windykatorem, który poirytowany zaistniałą sytuacją odparł – jak to nie zapłacił noty, przecież wszyscy płacą, proszę zlecić nam windykację sądową noty – co też uczyniłem. Zapłaciłem następnie opłatę sądową 750 zł oraz koszt zastępstwa procesowego 2400 zł – nie było to dla mnie problemem, bo i tak wszystko miało iść finalnie na konto dłużnika. Niestety dwuletni proces sądowy zakończył się wyrokiem oddalającym powództwo o zasądzenie kosztów, a co gorsza dodatkowym obciążeniem mnie kosztami procesu w łącznej kwocie 4367zł. W rezultacie windykacja, za którą miał zapłacić dłużnik, kosztowała mnie 17567 zł (10800 zł. prowizja + 2400 zł koszt radcy prawnego + 4367 zł koszty procesu). Zadzwoniłem więc do windykatora i powiedziałem, żeby zwrócili mi te wszystkie koszty i swoją prowizję skoro zapewniali że windykacja jest „na koszt dłużnika”. Windykator powiedział że z decyzją sądu się nie dyskutuje a prowizja im się należała…

Na potwierdzenie całej historii okazał nam wyrok wraz z uzasadnieniem, z treści którego dowiadujemy się, że:

Kwota żądana od dłużnika nie może być odgórnie determinowana umową wierzyciela i firmy windykacyjnej, ponieważ powodowałoby to obciążenie go kosztami w dowolnej wysokości, wierzyciel może się przecież zgodzić na koszty windykacji np. 50% odzyskanej należności
Nie można domagać się zwrotu każdej wysokości kosztów windykacji, lecz tylko tych, które były racjonalne i celowe, tj. usprawiedliwione okolicznościami sprawy, a ich zapłata pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem dłużnika.
Roszczenie powoda uznać należało również za nieusprawiedliwione i nieznajdujące oparcia w kontekście jego zgodności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, a zatem – jako stanowiące nadużycie prawa – nie korzystało z ochrony prawnej na podstawie art. 5 k.c.

To tylko wybrane konkluzje płynące z przedstawionego nam wyroku. Okazuje się, że nie jest to wyrok jedyny w swoim rodzaju, bowiem ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych obowiązuje już kilka lat i dostępne jest w tym zakresie bogate orzecznictwo.

Poniżej umieszczamy linki do publikowanych orzeczeń dotyczących tematyki windykacji na koszt dłużnika
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2019 iii czp 48-19.pdf (sn.pl)
Treść orzeczenia I ACa 110/16 – Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

Czy można odzyskać koszty prowizji za windykację?

Tak, ale pod następującymi warunkami:

dłużnik uzna notę obciążeniową i uregulują ją dobrowolnie (zdarza się to sporadycznie) lub
dłużnik zakwestionuje notę, ale wierzycielowi uda się uzyskać orzeczenie obligujące dłużnika do zapłaty kosztów windykacji (teoretycznie możliwe, ale w praktyce wiele zależy od sądu i świadomości prawnej dłużnika),
dłużnik musi być wypłacalny, niestety po windykacji zwłaszcza wysokich należności, sytuacja finansowa dłużnika często uniemożliwia odzyskanie kosztów windykacji.

Dlaczego nie oferujemy windykacji na koszt dłużnika.
Pragniemy być postrzegani jako wiarygodny i uczciwy partner w biznesie, w związku z tym nie składamy obietnic bez pokrycia. Naszym Klientom nie obiecujemy windykacji na koszt dłużnika, ponieważ od wystawienia noty obciążeniowej do jej wyegzekwowania daleka droga.
Gwarantujemy za to 100% determinacji i zaangażowania w dążeniu do odzyskania należności oraz pełną satysfakcję ze współpracy.